Macro- en micronutriënten
In de vorige blog vertelden wij iets over macronutriënten en dan met name over eiwitten en het verschil tussen dierlijke en plantaardige eiwitbronnen. In de twee volgende edities willen wij het graag hebben over de kleinere, maar zeker niet minder belangrijke tegenhangers; micronutriënten. Micronutriënten zijn bijvoorbeeld vitamines, mineralen en andere stoffen die in kleine hoeveelheden aanwezig zijn in voedsel. Deze stoffen zijn dan misschien in zeer kleine hoeveelheden aanwezig, toch zijn ze essentieel voor een heleboel belangrijke processen in het lichaam. Bij Schouten proberen wij altijd complete alternatieven voor vlees te ontwikkelen, ook nutritioneel gezien. Een van de belangrijkste micronutriënten in vlees is ijzer.
IJzer als voedingsstof
IJzer is een bekende stof, die voorkomt in veel verschillende vormen en voor veel verschillende doelen gebruikt kan worden. Zo ook in onze voeding. Het is een belangrijk micronutriënt en een tekort kan ernstige problemen veroorzaken zoals bloedarmoede. Gelukkig komt het in ontwikkelde landen zelden zover, maar toch is een ijzertekort het meest voorkomende tekort aan voedingsstoffen in de wereld.
Verschillende soorten ijzer
Het soort ijzer dan in voeding voorkomt kan worden onderverdeeld in grofweg twee categorieën, namelijk: heemijzer en non-heemijzer. Een belangrijk verschil tussen deze twee ijzersoorten is de mate hoe goed het ijzer door het lichaam kan worden opgenomen. Of een ijzersoort goed opneembaar is hangt af van de oplosbaarheid.
Heemijzer
- Oorsprong: Dierlijk
- Vorm: Gevormd complex
- Opname: Snel en makkelijk opneembaar
Heemijzer is makkelijker op te nemen door het lichaam dan non-heemijzer. IJzer heeft als scheikundig symbool Fe, in de afbeelding hiernaast zit heemijzer gebonden in een zogeheten complex. Dit is als geheel makkelijk opneembaar voor het lichaam en het ijzer is ook moeilijk te bereiken door stoffen die de opneembaarheid verlagen. Bonen en granen kunnen namelijk juist weer stoffen bevatten die de opneembaarheid van ijzer verlagen. Doordat heemijzer makkelijker op te nemen is door het lichaam, maar alleen voorkomt in dierlijke bronnen, is een ijzertekort een reëel probleem bij een strikt vegetarisch of veganistisch dieet.
Non-Heemijzer
- Oorsprong: Plantaardig
- Vorm: Diverse vormen, van zeer oplosbare ijzersulfaat tot onoplosbaar metaal
- Opname: Absorptie afhankelijk van oplosbaarheid en de mogelijkheid tot complexvorming
Wanneer er een strikt vegetarisch of veganistisch dieet wordt gevolgd, krijgt men alleen non-heem ijzer binnen. Op de afbeelding hiernaast staat ijzerfumaraat, dit is een soort non-heem ijzer. Hier zie je dat de Fe los zit, hierdoor kan het gebonden worden door complexen waardoor het opgenomen wordt, maar ook door complexen waardoor het juist niet meer opgenomen kan worden, zoals stoffen die onder ander in peulvruchten zitten. IJzersulfaat en ijzerfumaraat zijn de beste plantaardige ijzerbronnen. Schouten gebruikt ijzerfumaraat in haar producten om deze met kwalitatief goed opneembaar ijzer te verrijken.
Verrijking van voedsel volgens de WHO
Omdat ijzertekort een relatief veelvoorkomend probleem is, is de verrijking van voedsel met ijzer vrij standaard in de voedingswereld. Volgens de richtlijnen van de WHO omtrent verrijking zijn er drie types:
- Massaverrijking
- Gerichte verrijking, en
- Marktgedreven verrijking.
De verrijking van plantaardige producten met ijzer valt in de laatste categorie, marktgedreven verrijking. De term marktgedreven verrijking wordt gebruikt om situaties te omschrijven waarbij een voedselfabrikant een zakelijk gedreven beslissing maakt om één of meerdere micronutriënten toe te voegen aan zijn producten. In de EU is gebleken dat het verrijken van bewerkt voedsel leidt tot een belangrijk aandeel van stoffen als ijzer en vitamines A en D.
Hier bij Schouten hebben wij aandacht voor de planeet, maar ook voor de gezondheid van mensen. Daarom willen wij graag nutritioneel volwaardige alternatieven voor vlees maken. Daarom verrijken wij, waar mogelijk, onze producten met ijzerfumaraat en vitamine B12. Vitamine B12 is een belangrijke stof die helpt om ijzer beter op te nemen. Hier zullen we in de volgende blog verder op in gaan.
